راهنمای کاشت زعفران در خانه برای کشاورزان تازه‌کار
زعفران به‌عنوان یک محصول کشاورزی استراتژیک، تجارت پرسودی دارد و به همین دلیل افکار زیادی به سمت کشت و تولید زعفران معطوف شده‌اند. زعفران برای رشد، به محیطی معتدل و گرم نیاز داشته و نسبت به سرما هم مقاومت بالایی دارد. همچنین خاک و آب‌وهوای اغلب نقاط ایران، برای کشت زعفران مطلوب است و به همین خاطر است که ایران، بهترین زعفران جهان را تولید و به کشورهای دیگر صادر می‌کند. برای کشت زعفران دو روش اصلی سنتی و گلخانه‌ای وجود دارد که روش سنتی در مزارع کشاورزی و روش گلخانه‌ای در گلخانه‌های مخصوص، بدون نیاز به خاک (با دو روش هیدروپونیک و ایروپونیک ) انجام می‌شود. اما نکته جالب این است که در خانه هم می‌توان زعفران کاشت. در این راهنما، نحوه کاشت زعفران در خانه را که برای کشاورزان تازه‌کار هم بسیار مفید است، شرح می‌دهیم.
کاشت زعفران در خانه برای چه افرادی مناسب است؟
کاشت زعفران در خانه به سرمایه اولیه زیادی نیاز ندارد و پرورش و مراقبت از آن هم پیچیده نیست. هرچند که اصول و نکات خاصی برای کاشت زعفران در خانه وجود دارد که برای به‌دست آوردن زعفران باید حتما رعایت شود.
به‌طورکلی بسیاری از افراد تمایل دارند که زعفران مصرفی‌شان را در خانه خود بکارند. از سوی دیگر هم کشاورزانی که به‌تازگی وارد عرصه کاشت زعفران شدند، می‌توانند ابتدا با کاشت زعفران در خانه و در مقیاس کوچک‌تر، برای کاشت اصلی زعفران در مزارع کشاورزی آماده شوند.
راهنمای کاشت زعفران در خانه
برای کاشت زعفران در خانه، چند راه پیش رو دارید که اصول کلی تمام راه‌ها مشابه یکدیگر است و فقط در بعضی موارد جزئی با هم تفاوت دارند. توجه داشته باشید که پس از تهیه پیاز زعفران و کاشت آن، به مدت 4 تا 7 سال نیازی به تعویض و درآوردن آن‌ها از خاک ندارید. این راه‌ها به شرح زیرند:
کاشت زعفران در گلدان
1. انتخاب گلدان مناسب
برای کاشت زعفران در گلدان باید ابتدا یک گلدان مناسب انتخاب کنید. جنس گلدان انتخابی موضوع مهمی نیست اما بهتر است زعفران را در گلدان سفالی بکارید؛ چراکه تاثیر بهتری روی گل دادن پیاز زعفران می‌گذارد.
کف گلدان باید تعدادی سوراخ داشته باشد تا خاک زعفران به‌خوبی زهکشی شود و آب اضافی از آن عبور کند. اندازه گلدان شما بهتر است به‌گونه‌ای بزرگ باشد که بتوانید آن را به حداقل پنج قسمت مساوی تقسیم کنید و در هر قسمت به تعداد 1 تا 5 پیاز در فاصله 10 سانتی‌متری از یکدیگر و در عمق 15 سانتی‌متری گلدان بکارید. حداقل 10 سانتی‌متر هم خاک روی آن‌ها بریزید.
2. پرکردن گلدان از خاک مناسب
پس از انتخاب گلدان، باید آن را از خاک مناسب کاشت زعفران پر کنید. زعفران تقریبا در هر خاکی می‌روید، اما مناسب‌ترین خاک برای آن خاکی با ph بین 6 تا 8 و کمی اسیدی است و این یعنی خاک هوموس‌دار با بافت متوسط لومی.
به‌این‌ترتیب مقداری خاک باغچه، ماسه، آهک و کود دامی یا خاک‌برگ را با یکدیگر مخلوط کرده و در گلدان بریزید. همچنین بهتر است کف گلدان را ماسه درشت یا سنگ‌ریزه بریزید تا آب‌های اضافی راحت‌تر خارج شوند.
3. تهیه پیاز مناسب زعفران
در مرحله بعد باید پیاز مناسب زعفران را از مراکز معتبر فروش بذر یا گلخانه‌ها بخرید. فقط توجه داشته باشید که پیازهای زعفران را باید هنگامی‌که در خواب هستند، تهیه کنید و سپس بکارید. معمولا از پیازهای زعفران بعد از گلدهی، ساقه‌های سبزی می‌روید. زمانی که این ساقه‌ها خشک شوند، به معنای به‌خواب‌رفتن پیاز است.
4. کاشت پیاز زعفران و آبیاری
پس از تهیه پیاز مناسب و آماده‌سازی خاک برای کاشت پیاز زعفران، نوبت به کاشت آن (به صورتی که در ابتدای راهنمای کاشت زعفران ذکر کردیم) می‌رسد. بازه زمانی اوایل خرداد تا اوایل مهرماه، زمان مناسبی برای کاشت پیاز زعفران خواهد بود. البته بهتر است که در اواخر تیر و اوایل مرداد، اقدام به کاشت زعفران نکنید؛ چراکه پیازهای زعفران به گرمای زیاد حساس هستند و آبیاری آن‌ها در دمای بالا، زمینه را برای فساد پیازها و هجوم قارچ و آفت فراهم می‌کند.
بنابراین به‌طورکلی پس از کاشت پیاز زعفران، آن را در فصل تابستان یعنی تا اوایل مهرماه آبیاری نکنید. پس از آن در فصل پاییز و زمستان می‌توانید به‌طور منظم، گلدان زعفران خود را آبیاری کنید. فقط توجه کنید که در فاصله بین هر آبیاری، خاک زعفران باید خشک شده باشد.
5. محل نگهداری گلدان
پس از کاشت پیازهای زعفران، گلدان خود را باید تا رسیدن زمان اولین آبیاری، در محیطی کم‌نور و خنک نگه دارید. سپس بعد از اولین آبیاری آن در مهرماه، باید گلدان را به محیطی که نور و گرمای کافی داشته باشد منتقل کنید. در این زمان هر چه نور مستقیم آفتاب بیشتر به آن بخورد، سرعت رشد جوانه‌های گل زعفران هم بالاتر می‌رود.
6. برداشت گل زعفران
زمان رشد زعفران در فصول پاییز، زمستان و اوایل بهار و زمان خواب آن در طول فصل بهار است. گل‌های زعفران هم سرانجام در اوایل آبان و آذرماه می‌رویند و شما باید گل‌ها را طی دو روز، قبل از پژمرده شدن آن‌ها بچینید. در مرحله آخر هم پس از چیدن گل‌ها باید کلاله‌های آن را جدا کرده و در محیطی مناسب خشک کنید.
کاشت زعفران در جعبه
مراحل کلی این روش کاشت هم مشابه کاشت در گلدان است؛ فقط به علت شکاف‌هایی که در اطراف جعبه وجود دارد، باید دقت بیشتری حین کاشت به خرج دهید. همچنین بهتر است از جعبه چوبی برای کاشت استفاده کنید و پس از آماده‌سازی خاک برای کاشت پیاز زعفران، جعبه را به 6 یا 8 قسمت مساوی تقسیم کرده و در هر قسمت حدود پنج پیاز در عمق 10 سانتی‌متری بکارید.
کاشت زعفران در باغچه
در مرحله اول باید باغچه خود را با بیل شخم زده و سله‌شکنی کنید تا خاک آن نرم شده و علف‌های هرز از بین بروند. همچنین توجه کنید که باغچه در معرض نور مستقیم آفتاب قرار داشته باشد. سپس چاله‌های به عمق 10 سانتی‌متر و با فاصله 5 سانتی‌متر از یکدیگر ایجاد کنید. در هر چاله حدود سه تا پنج پیاز زعفران بکارید. باقی مراحل مشابه روش کاشت در گلدان است
کاشت زعفران در پشت‌بام
این روش هم مشابه روش‌های دیگر کاشت زعفران در خانه است. اما نیاز به آماده‌سازی سطح زیر کشت زعفران و خاک‌ریزی در پشت‌بام وجود دارد که کمی کار را سخت‌تر می‌کند و انجام آن برای کشاورزان تازه‌کار توصیه نمی‌شود.
کلام آخر
با یادگیری عملی و تئوری راهنمای کاشت زعفران در خانه، تجربه مفید و بزرگی کسب خواهید کرد که می‌توانید از آن برای کاشت زعفران در مزارع کشاورزی استفاده کنید؛ چراکه تمام اصول و مراحل کلی کاشت زعفران در خانه، مشابه کاشت سنتی زعفران است.