هر آنچه که درباره گردشگری زعفران باید بدانید
تاریخچه مصرف و تولید زعفران در ایران به زمان هخامنشیان برمی‌گردد. این گل بنفش‌رنگ به‌صورت وحشی رشد می‌کند و برای رنگ کردن پارچه‌ها، مصارف پزشکی و غذایی مورداستفاده است. صادرات زعفران در ایران از دوره پارت‌ها شروع شده و در حال حاضر هم یکی از تولیدکنندگان اصلی در بازارهای جهانی هستیم. اما تنها تمرکز روی تولید زعفران نمی‌تواند به رونق اقتصادی ایران کمک کند، بلکه اهمیت به نقش گردشگری زعفران در جهان هم در معرفی زعفران ایرانی موثر است. به همین دلیل در این مقاله بیشتر درباره نقش گردشگری زعفران توضیح خواهیم داد. همراه ما باشید.
بهترین زعفران ایران برای کدام منطقه است؟
برای اینکه بتوانیم روی صنعت گردشگری زعفران سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی بلند‌مدت داشته باشیم، ابتدا باید بدانیم که کدام مناطق تولیدکنندگان اصلی این ادویه قیمتی هستند. بخش عمده زعفران ایرانی در استان خراسان تولید می‌شود. به دلیل آب‌وهوا و خاک مرغوب این منطقه به ویژه قائنات، زعفرانی با کیفیت و منحصربه‌فرد در این ناحیه کشت می‌شود.
مشهد، شهرستان‌های قائن، فردوس، گناباد، سرایان، تربت‌حیدریه، تایباد، خاف، بجستان و بیرجند از تولیدکنندگان اصلی زعفران به شمار می‌روند. تقریبا ۵۸ درصد زعفران ایرانی در خراسان جنوبی و خراسان رضوی کشت می‌شود. بیش از ۱۰۰ هزار خانواده خراسانی به تولید زعفران مشغول هستند و از این طریق امرارمعاش می‌کنند.
مزارع زعفران نه تنها منبعی غنی برای تولید این ادویه محسوب می‌شوند، بلکه به جذب گردشگران هم کمک فراوانی می‌کنند. ارتباط بین زعفران و صنعت گردشگری موضوع جدیدی است که اخیرا توجه کشورهای زیادی را جلب کرده و بسیاری از آن‌ها، روی این موضوع سرمایه‌گذاری می‌کنند.
گردشگری زعفران چیست و چه قابلیت‌هایی دارد؟
قدمت زعفران در ایران به ۳ هزار سال پیش بازمی‌گردد. این گیاه قیمتی به‌عنوان طلای سرخ یا طلای کویر شناخته می‌شود. سرمایه‌گذاری روی گردشگری زعفران کمکی بزرگ برای جذب توریست و کسب درآمد ارزی برای کشور محسوب می‌شود.
رنگ، طعم و عطر دلنشین زعفران برای بیشتر مردم جهان آشنا است. زیبایی بصری مزارع زعفران یکی از جاذبه‌های گردشگری به شمار می‌رود. فرایند کشت و برداشت این گیاه و همچنین بسته‌بندی و توزیع آن در فروشگاه‌ها همگی به جذب گردشگر کمک می‌کنند. جشنواره‌های ملی زعفران در سراسر کشور در معرفی بهتر زعفران و جایگاه آن در رشد اقتصادی ایران موثر است.
آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم مردمان و مناطق تولیدکننده زعفران مثل قائنات که به‌عنوان پایتخت زعفران هم شناخته می‌شود، در شناسایی ظرفیت‌ها و کمبودها موثر است. کمبود امکانات موجب شکست در جذب گردشگر و تقویت ظرفیت‌ها به رشد آن کمک می‌کند. سرمایه‌گذاری روی شهرهای زعفران خیز، برای پیشرفت بقیه صنایع در این مکان‌ها هم مفید است.
نمونه‌هایی از گردشگری زعفران در ایران و جهان
اهداف بیشتر گردشگران هنگام سفر به هر منطقه‌ای این است که با آداب و رسوم، سوغات، آثار باستانی، منابع طبیعی و صنایع‌دستی آن مکان آشنا شوند. چون یکی از بهترین راه‌های ارتباط با مردمان هر شهر یا کشوری، شناسایی مهم‌ترین عواملی است که با هویت آن‌ها گره خورده است.
هویت مردمان خراسان هم با زعفران درهم‌آمیخته است. برگزاری تورهای مزارع زعفران یکی از روش‌هایی است که توریست‌ها می‌توانند از نزدیک با فرایند تهیه طلای سرخ کویر آشنا شوند. این تورها موجب رونق در فروش صنایع‌دستی و مواد غذایی دیگر هم شده است.
کشت زعفران مرغوب در کشورهای دیگر مثل اسپانیا، آمریکا و یونان هم انجام می‌شود. شهر کروکس در یونان، منطقه‌ای است که بعد از رکود اقتصادی در این کشور به یکی از مهم‌ترین عوامل رشد اقتصادی در یونان تبدیل شد. چون به دلیل خاک و آب‌و‌هوای مناسب این منطقه، از مزارع برای کشت زعفران استفاده کردند و با فروش و معرفی آن به شهرها و کشورهای دیگر توانستند به رشد اقتصادی کشورشان کمک کنند. از طرفی سالانه گردشگران زیادی به یونان سفر می‌کنند، سرمایه‌گذاری روی تورهای معرفی زعفران هم از دیگر عواملی است که در معرفی این محصول و مزارع آن موثر بوده است.
آینده صنعت گردشگری کشاورزی و زعفران
مزارع آمریکایی و سوئدی از نمونه‌های برجسته در معرفی زندگی روستایی و فروش محصولات ارگانیک به توریست‌ها به شمار می‌روند. در کنار تولید محصول در این مزارع، هدف بعدی معرفی و فروش آن‌ها به گردشگران است. بعد از اهمیت استخراج نفت و خودروسازی در رشد اقتصادی کشورها، صنعت توریسم در مقام سوم قرار دارد. توجه به پتانسیل‌های گردشگری هر کشور می‌تواند به رونق اقتصادی آن هم کمک کند. مثال بارز آن، کشور ترکیه است.
بر اساس آمارهای سازمان جهانی گردشگری و یونسکو، ایران جزو ۰۱ کشور برجسته از نظر جاذبه‌های توریستی به شمار می‌رود. بعلاوه مقام نخست را هم در تولید زعفران مرغوب به خود اختصاص داده‌ایم. بنابراین، توجه به جاذبه‌های گردشگری کشاورزی (Agritourism) مثل مزارع زعفران، می‌تواند در طولانی‌مدت برای کل صنعت توریسم ایران مفید باشد.
همان‌طور که گردشگران زیادی برای خرید صنایع‌دستی مانند فرش به ایران سفر می‌کنند، در آینده هم می‌توانیم نظر افراد زیادی را از داخل و خارج کشور برای خرید زعفران به مراکز تولید این طلای سرخ جلب کنیم. فقط کافی است همان‌طور که هدف گردشگری کشاورزی جذب گردشگران به مزارع و روستاها است، امکانات لازم را در مزارع زعفران برای این منظور فراهم کنیم.
کلام آخر
در این مقاله درمورد اهمیت نقش زعفران در گردشگری توضیح دادیم. توجه به ظرفیت‌های این محصول و مزارع تولید زعفران به ما کمک می‌کند تا گردشگران داخلی و خارجی زیادی را جذب کنیم. همان‌طور که در تولید مرغوب‌ترین زعفران در دنیا مقام اول را داریم، توجه به گردشگری زعفران می‌تواند مقام ما در صنعت توریسم را هم ارتقا دهد. توجه به این مسئله به رونق اقتصادی کشورمان کمک فراوانی می‌کند.