نحوه مصرف زعفران
زعفران یکی از محبوب‌ترین ادویه‌ها در میان ملت‌های مختلف است که عطر و رنگ بی‌نظیری به غذاها می‌بخشد. عطر زعفران شیرین و طعم آن کمی گس و تلخ است. بااین‌حال رنگ زرد طلایی فوق‌العاده‌ای به انواع غذاها همچون برنج، خورشت و سوپ می‌دهد. در کنار عطر و رنگ زعفران، خواص درمانی این ادویه هم بسیار مورد توجه است و به همین دلیل برای بهره‌مندی از مزایای آن و درمان بسیاری از بیماری‌ها، افرادی بسیاری به مصرف زعفران روی می‌آورند. چرا که زعفران سرشار از آنتی اکسیدان بوده و در درمان سرطان، آلزایمر، افسردگی و کاهش علایم قاعدگی بسیار کارآمد است. بااین‌حال برای آنکه بتوانیم از رنگ و عطر زعفران را در غذاهای خود به درستی استفاده کنیم یا از خواص درمانی آن بهره ببریم، باید بتوانیم زعفران را به روش صحیح مصرف کنیم. در ادامه همراه باشید تا روش‌های صحیح مصرف زعفران و میزان مصرف زعفران برای هر فرد را به شما معرفی کنیم.
روش‌های مصرف زعفران
1. دم کردن زعفران با آب جوش
یکی از رایج‌ترین روش‌های صحیح مصرف زعفران، دم کردن آن است. برای این کار شما باید رشته‌های زعفران را آسیاب کنید. سپس پودر زعفران آسیاب شده را در یک کاسه کوچک یا یک لیوان ریخته و مقداری آب جوش به حدی که روی زعفران را بپوشاند به آن اضافه کنید. سپس روی آن را پوشانده و ۳۰ دقیقه اجازه دهید تا زعفران دم بکشد. می‌توانید این ظرف را هم با گذاشتن روی سماور در معرض حرارت غیرمستقیم قرار دهید تا زودتر دم بکشد.
2. آب کردن زعفران با یخ
برای آب کردن زعفران با یخ و بهره‌مندی از رنگ این ادویه، ابتدا زعفران را آسیاب کنید. سپس پودر زعفران را در یک کاسه یا یک لیوان ریخته و روی آن چند تکه یخ بگذارید. مقدار تکه‌های یخ به مقدار پودر زعفران شما وابسته است. یخ‌ها باید روی پودر زعفران را بپوشاند. سپس با آب شدن یخ در دمای اتاق، زعفران هم رنگ پس می‌دهد و در آب حل می‌شود.
نکته: پس از آنکه به یکی از دو روش بالا، زعفران رنگ باز کرد، می‌توانید از این زعفران برای طعم‌دار و رنگ‌دار کردن انواع غذاها و نوشیدنی‌ها استفاده کنید. برای مثال برای تهیه برنج زعفران یا شربت زعفرانی، باید از یکی از این دو روش ابتدا زعفران را به اصطلاح آب یا دم کرده و سپس متناسب با دستور پخت غذا یا نوشیدنی آن را اضافه کنید.
۳. چای زعفران
ابتدا آب را بجوشانید. سپس زعفران را پودر کرده و در داخل قوری بریزید. پس از جوش آمدن آب، آن را به قوری حاوی زعفران و چای اضافه کنید. حدود ۱۰ زمان بگذارید تا زعفران و چای دم بکشد. برای خوش طعم شدن چای زعفران، می‌توانید به آن کمی هل یا گلاب هم اضافه کنید. همچنین برای تهیه چای زعفران، می‌توانید از رشته‌های کامل یا از زعفران آسیاب شده استفاده کنید.
4. دمنوش زعفران
ابتدا رشته‌های زعفران را آسیاب کنید تا پودر زعفران به دست بیاید. سپس پودر زعفران به قوری اضافه کرده و داخل آن کمی آب سرد بریزید. در صورت تمایل می‌توانید نبات هم اضافه کنید. حالا قوری را روی سماور بگذارید. سماور باید دارای آب و روی حرارت باشد تا زعفران با بخار آب آن در قوری دم بکشد. اجازه دهید ۳۰ دقیقه زعفران در این حالت بماند. حالا دمنوش زعفران شما آماده است که می‌توانید آن را گرم یا سرد میل کنید.
روش صحیح مصرف زعفران
بر اساس مطالعات، بهترین روش صحیح مصرف زعفران، استفاده از پودر آن است. پودر زعفران راندمان بیشتری داشته و ترکیبات بیشتری را خود آزاد می‌کند. به همین دلیل بهتر است که رشته‌های زعفران را ابتدا آسیاب کنید و سپس از آن استفاده کنید. برای بهره‌مندی از بیشترین خواص و ترکیبات آن، حتما از پودر زعفران آسیاب شده استفاده کرده و از این پودر در غذاها یا دمنوش‌ها به کار بگیرید.
بهترین روش آسیاب کردن یا پودر کردن زعفران هم استفاده از هاون دستی است. مقداری زعفران را در هاون دستی گذاشته و آن را پودر کنید. اگر در منطقه مرطوبی زندگی می‌کنید، می‌توانید به آن کمی شکر، خاک قند یا یک حبه قند هم اضافه کنید تا فرایند آسیاب کردن زعفران آسان‌تر انجام شود.
استفاده از هاون یا آسیاب‌های برقی برای پودر کردن زعفران توصیه نمی‌شود. شاید کار با این‌ها سریع‌تر و آسان‌تر باشد، اما به دلیل حرارت و سرعت بالای کار، به زعفران آسیب رسانده و عطر زعفران کم می‌شود. در مواردی حتی زعفران می‌سوزد. همچنین برای پودر کردن زعفران، همیشه به مقدار مورد نیاز زعفران را آسیاب کنید تا همان لحظه از آن استفاده کنید. نگهداری پودر زعفران توصیه نمی‌شود، چرا که باعث از بین رفتن کیفیت و عطر آن خواهد شد.
میزان مصرف مجاز زعفران برای هر فرد
زعفران همان‌قدر که مفید است و خواص بسیاری دارد، اگر بیش از اندازه مصرف شود می‌تواند بسیار خطرناک و کشنده باشد. به همین دلیل باید به میزان مصرف مجاز زعفران توجه کنید. به‌طورکلی گفته می‌شود که روزانه برای یک وعده غذایی تنها بهتر است که از سه رشته زعفران استفاده کنید. هر گرم زعفران حدودا برابر با ۴۶۳ رشته است. بنابراین یک گرم زعفران می‌تواند تقریبا برای ۱۵۰ وعده غذایی مصرف شود. مصرف پنج گرم زعفران یا بیشتر می‌تواند باعث مسمومیت شود و مصرف ۱۲ تا ۲۰ گرم زعفران می‌تواند حتی کشنده باشد.
میزان مصرف مجاز زعفران برای زنان
چه برای زنان و چه برای مردان، میزان مصرف مجاز زعفران هیچ تفاوتی ندارند. روزانه تنها حدود ۳۰ میلی‌گرم زعفران مجاز بوده و خطری نخواهد داشت. بااین‌حال زنان باردار باید در مصرف زعفران محتاطانه رفتار کنند. در ماه‌های ابتدایی بارداری که خطر سقط جنین بسیار است، توصیه می‌شود که از زعفران استفاده نکرده و پس از پنج ماهگی که وضعیت جنین ثابت شده می‌توانید از زعفران به مقدار خیلی کم استفاده کنید.
میزان مصرف مجاز زعفران برای کودکان
میزان مصرف زعفران برای کودکان هم تفاوتی با زنان و مردان ندارد. چرا که زعفران برای کودکان خواص بسیاری داشته و می‌توان از دمنوش زعفران برای درمان سرفه و گلودرد آن‌ها هم استفاده کرد.
نکته: پیشنهاد می‌کنیم که پیش از مصرف زعفران در دوران بارداری یا برای نوزادان، حتما با پزشک متخصص مشورت کنید تا بهترین میزان مصرف را برای کودک شما یا خودتان مشخص کند.
چه کسانی نباید از زعفران استفاده کنند؟
1. زنان باردار یا شیرده
همان‌طور که گفتیم زنان در دوران بارداری یا شیردهی باید نسبت به مصرف زعفران محتاطانه عمل کنند و نباید بیش از مصرف خوراکی مجاز، از زعفران استفاده کنند. چرا که زعفران می‌تواند باعث انقباضات رحمی و درنتیجه سقط جنین شود و به همین دلیل مصرف زعفران در ماه‌های ابتدایی دوران بارداری (تا پنج ماهگی) پیشنهاد نمی‌شود.
در دوران شیردهی، اطلاعات دقیقی وجود ندارد، بااین‌حال پیشنهاد می‌کنیم که حتما با پزشک خود درباره میزان مصرف زعفران در این دوران مشورت کنید تا سلامتی خود و نوزادتان به خطر نیافتد.
2. اختلال دو قطبی
اگر دچار افسردگی از نوع اختلال دو قطبی هستید، مصرف زعفران را به شما پیشنهاد نمی‌کنیم. چرا که زعفران می‌تواند روی خلق‌وخو تاثیر بگذارد و ممکن است که باعث تحریک‌پذیری و رفتارهای شیدایی در افراد مبتلا به اختلال دو قطبی شود.
3. آلرژی به گیاهان
اگر به گیاهان تلخه، درخت زیتون و خود زیتون یا علف شور حساسیت دارید، ممکن است که به زعفران هم حساسیت داشته باشید. به همین دلیل در مصرف آن احتیاط کنید.
4. بیماری قلبی
زعفران می‌تواند بر سرعت و ضربان قلب تاثیر بگذارد و در بعضی شرایط، مصرف زیاد آن می‌تواند حتی باعث حادتر شدن مشکلات و بیماری‌های قلبی شود. بنابراین اگر بیماری قلبی دارید، بهتر است که در مصرف زعفران دقت کرده و با پزشک خود مشورت کنید.
5. فشار خون پایین
به نظر می‌رسد که زعفران می‌تواند فشار خون را کاهش دهد، بنابراین افرادی که مبتلا به فشار خون پایین هستند، بهتر است که از مصرف زعفران پرهیز کنند. چرا که زعفران می‌تواند فشار خون آن‌ها بیشتر کاهش دهد.
کلام آخر
فراموش نکنید که برای بهره‌مندی از تمامی خواص زعفران، باید به روش صحیح مصرف و میزان مصرف زعفران آن دقت کنید. چرا که اگر به درستی زعفران را آماده نکرده یا بیش از حد مجاز مصرف کنید، نه تنها از خواص زعفران بهره‌مند نخواهید شد بلکه به خودتان هم صدمه خواهید زد.