ریشه زعفران یکی از بخشهای کمتر شناختهشده گیاه زعفران است که برخلاف کلالههای قرمزرنگ، معمولاً توجه کمتری به آن شده است. این بخش که به رنگ سفید یا مایل به زرد دیده میشود، در گذشته بیشتر بهعنوان ضایعات گیاهی شناخته میشد؛ اما با افزایش آگاهی درباره فواید گیاه زعفران، ریشه زعفران نیز جایگاه ویژهای پیدا کرده است. امروزه از این قسمت در طب سنتی، دمنوشهای آرامبخش و حتی محصولات مراقبت پوستی استفاده میشود. اگر بهدنبال گزینهای مقرونبهصرفه برای بهرهمندی از خواص گیاه زعفران هستید، ریشه زعفران میتواند انتخابی مناسب و کاربردی باشد.
ریشه زعفران چیست؟
ریشه زعفران در واقع همان بخش سفیدرنگ و باریک انتهای کلاله زعفران است که در اصطلاح عامیانه به آن سفیدی زعفران یا خامه زعفران نیز گفته میشود. از لحاظ علمی، این قسمت ریشه واقعی گیاه نیست؛ بلکه ادامه کلاله است و ساختار آن با ریشه زیرزمینی گیاه تفاوت دارد. گرچه خامه زعفران رنگدهی و عطر قدرتمند کلاله را ندارد، اما همچنان حاوی مقدار کمی از ترکیبات ارزشمند زعفران مانند کروسین، پیکروکروسین و سافرانال است. به همین دلیل، طعم و عطری ملایم دارد و میتواند در دمنوشها و برخی غذاها گزینهای مناسب باشد. قیمت مناسبتر ریشه زعفران نسبت به کلاله، آن را به محصولی اقتصادی برای علاقهمندان به خواص این ادویه تبدیل کرده است.
خواص ریشه زعفران
1. خاصیت آرامبخشی و بهبود خلقوخو
ترکیبات معطر موجود در خامه زعفران میتوانند به تقویت احساس آرامش و کاهش تنشهای روزمره کمک کنند. مصرف دمنوش ریشه زعفران، بهویژه در روزهایی که استرس زیاد است، باعث ایجاد حس سبکی و نشاط میشود. هرچند میزان سافرانال آن کمتر از کلاله است، اما همین مقدار نیز تأثیری ملایم و تدریجی بر آرامسازی ذهن دارد. به همین دلیل بسیاری افراد از آن برای بهبود خلقوخو و کاهش خستگیهای عصبی استفاده میکنند.
2. بهبود عملکرد گوارش
خامه زعفران به دلیل خاصیت ضدالتهابی خفیف خود، در تسکین مشکلاتی مانند نفخ، سوءهاضمه و سوزش معده مؤثر عمل میکند. دمنوش این بخش گیاه میتواند به آرامسازی معده کمک کرده و روند هضم را بهبود دهد. مصرف آن پس از وعدههای غذایی، به کاهش سنگینی و بهبود حرکات روده کمک میکند. به همین دلیل، ریشه زعفران در طب سنتی بهعنوان یک ملین ملایم و تقویتکننده دستگاه گوارش شناخته میشود.
3. تقویت سیستم ایمنی
وجود ترکیبات آنتیاکسیدانی در خامه زعفران موجب شده که این بخش نیز نقش موثری در محافظت از بدن در برابر عوامل بیماریزا داشته باشد. آنتیاکسیدانها با خنثیسازی رادیکالهای آزاد، به جلوگیری از آسیب سلولی کمک میکنند. مصرف مداوم دمنوش ریشه زعفران در فصل سرما یا هنگام ضعف بدنی میتواند به تقویت ایمنی و آمادگی بدن برای مقابله با بیماریهای ویروسی و عفونی کمک کند.
4. کمک به خواب راحت
خاصیت آرامبخش خامه زعفران تنها به بهبود خلقوخو محدود نمیشود؛ بلکه در بهبود کیفیت خواب نیز نقش ویژهای دارد. نوشیدن یک فنجان دمنوش ریشه زعفران قبل از خواب میتواند به کاهش افکار مزاحم و آرام شدن ذهن کمک کند. کسانی که خواب سبک یا بیکیفیت دارند، اغلب با مصرف منظم آن، خواب عمیقتری را تجربه میکنند. این خاصیت باعث شده که خامه زعفران به یک گزینه طبیعی برای مقابله با بیخوابی تبدیل شود.
5. کاهش دردهای قاعدگی
ریشه زعفران به دلیل اثر آرامکننده خود بر عضلات، میتواند شدت گرفتگیها و دردهای دوران قاعدگی را کاهش دهد. ترکیبات فعال آن موجب تنظیم بهتر جریان خون و کاهش التهاب داخلی میشود. به همین دلیل، نوشیدن دمنوش ملایم خامه زعفران در روزهای ابتدایی قاعدگی، میتواند کاهش درد و احساس آرامش بیشتری ایجاد کند. البته مصرف آن باید متعادل بوده و همراه با مشورت متخصص انجام شود.
6. بهبود سلامت پوست
خامه زعفران بهدلیل داشتن ترکیبات آنتیاکسیدانی و معدنی، در روشنتر کردن پوست و بهبود لطافت آن موثر است. ماسکهای خانگی تهیهشده با پودر ریشه زعفران میتوانند به کاهش لکهای سطحی کمک کرده و ظاهر پوست را شفافتر کنند. استفاده مداوم از آن باعث رطوبترسانی بهتر و کاهش کدری پوست میشود. همین ویژگیها سبب شده که خامه زعفران به یکی از مواد محبوب در روتین مراقبت پوستی طبیعی تبدیل شود.
کاربردهای ریشه زعفران
خامه زعفران در کنار قیمت مناسب نسبت زعفران اصل، مصرفهای متنوعی نیز دارد. یکی از رایجترین کاربردهای آن، تهیه دمنوش آرامبخش برای رفع خستگی و بهبود خواب است. همچنین از پودر ریشه زعفران بهعنوان طعمدهنده ملایم در غذاهایی مانند سوپ، خوراکها و نوشیدنیهای گرم استفاده میشود. در حوزه زیبایی نیز ریشه زعفران بهعنوان مادهای طبیعی در ماسکهای خانگی و محصولات مراقبت پوستی برای روشنسازی و لطافت پوست به کار میرود. برخی نسخههای طب سنتی نیز از جوشانده خامه زعفران برای بهبود مشکلات گوارشی و کاهش التهاب بهره میبرند.