کاشت زعفران بدون خاک
کشت زعفران بدون خاک از انواع کشت زعفران گلخانه ای به شمار می‌رود که در تاریخچه زعفران کمتر به آن توجه شده است. این روش کشت به دلیل عدم وابستگی به خاک و استفاده از آب، مزایای بیشتری نسبت به روش کاشت سنتی زعفران دارد. روش آیروپونیک و روش هیدروپونیک دو روش اصلی کاشت زعفران بدون خاک محسوب می‌شوند. در ادامه همراه باشید تا کشت زعفران بدون خاک را به شما توضیح دهیم.
آشنایی با انواع کشت زعفران گلخانه ای
کاشت زعفران در گلخانه یکی از روش‌های مدرن برای کاشت زعفران به شمار می‌رود که به دو روش هیدروپونیک و آیروپونیک اجرا می‌شود. در ادامه روش‌های کاشت زعفران گلخانه‌ای را به شما توضیح می‌دهیم:
الف. کشت زعفران به روش ایروپونیک
در روش آیروپونیک یا هوا کشت، گیاه زعفران به حالت معلق در محیط سرپوشیده گلخانه آویزان می‌ماند، به نحوی که ریشه گیاه در خاک قرار نمی‌گیرد و بستری برای رشد ندارد. ریشه گیاه زعفران با پاشیده شدن ذرات غذایی محلول در آب تغذیه می‌شود. البته در این روش آب نباید مستقیم به ریشه گیاه برسد، چرا که باعث پوسیدگی یا انتقال بیماری به پیاز زعفران می‌شود. به همین دلیل باید به حفظ رطوبت در محیط توجه کرد. گیاه زعفران به دلیل تغذیه مناسب در این روش، رشد و نموی بهتری داشته و راندمان تولید آن بیشتر است.
• مراحل کاشت آیروپونیک زعفران در گلخانه
1. در ماه خرداد پس از زرد شدن علف گیاه، پیاز را از خاک جدا کرده و در محیطی با تهویه مناسب نگهداری می‌کنیم.
2. در ابتدای شهریور ماه، پیازهایی که بیشتر از ۱۰ گرم وزن دارند را به گلخانه منتقل کرده و نور و تهویه را متناسب با شرایط جوی محیط تنظیم و کنترل می‌کنیم.
3. در ابتدای مهر ماه پیازهای زعفران، جوانه خواهد زد. جوانه‌های فرعی را باید جدا کرده و تنها جوانه‌های اصلی گیاه را باید حفظ کنیم.
4. از طریق اسپری و حفظ رطوب محیط، باید مواد مغذی و مواد معدنی را به ریشه گیاهان زعفران برسانیم.
۵. از اواخر آبان تا اوایل آذر، گل‌های زعفران رشد کرده و می‌توانیم زعفران را برداشت کنیم. پس از برداشت زعفران، می‌توان پیاز را حفظ و دوباره از آن‌ها برای کاشت در سال بعد استفاده کرد.
ب. کشت هیدروپونیک زعفران
هیدروپونیک یا آب کشت از دیگر انواع کشت زعفران گلخانه ای به شمار می‌رود که بدون نیاز به خاک و آب بسیار اجرا می‌شود.
مراحل کاشت زعفران گلخانه‌ای با این روش تفاوت چندانی با روش آیروپونیک ندارد، تنها به جای آنکه ریشه در هوا معلق بماند به محلولی از آب منتقل می‌شود. در حقیقت در این روش به جای آنکه گیاه در بستر خاک قرار بگیرد، در بستری از محلول‌های مایع مغذی قرار می‌گیرد. همچنین به دلیل آنکه دیگر برخلاف کاشت سنتی از خاک استفاده نمی‌شود، هزینه‌های کاشت بسیار ارزان‌تر شده و به دلیل آنکه آب به صورت چرخشی در جریان است، از هدر رفت آب جلوگیری می‌شود.
مطالعه بیشتر: بهترین روش کشت زعفران
کشت بدون خاک زعفران چه مزایایی دارد؟
در انواع کاشت زعفران گلخانه ای هیچ وابستگی به زمین و خاک وجود ندارد. به همین دلیل تهیه یک زمین باکیفیت و آزمایش خاک مناسب دیگر برای کشاورزان اهمیتی نخواهد داشت. چرا که برای کاشت زعفران، خاک حتما باید آهکی، مرطوب و شور باشد و PH آن باید بین ۷ تا ۹۸ قرار داشته باشد.
اما در انواع کشت گلخانه ای زعفران، آب و رطوبت جایگزین بستر خاک می‌شود. پس هزینه شخم‌زنی، زه‌کشی، آزمایش خاک و بسیاری هزینه‌های دیگر مرتبط با زمین در این روش‌ها وجود نداشته و به همین دلیل هزینه‌های آن بسیار کمتر از روش کاشت سنتی زعفران خواهد بود.
از دیگر مشکلات کاشت سنتی زعفران، آبیاری گیاه زعفران است. به همین دلیل مناطقی که معمولا با کم آبی مواجه هستند، برای کاشت زعفران با مشکل مواجه می‌شوند. اما در روش‌های کاشت آیروپونیک و کاشت هیدروپونیک زعفران، آبیاری کاملا کنترل شده است. به همین دلیل مشکلات آبیاری و هزینه‌های بالای آن در انواع کشت زعفران گلخانه ای کاهش چشمگیری خواهد داشت.
همچنین به دلیل آنکه کشت بدون خاک زعفران در محیط‌های سرپوشیده و استریل گلخانه‌ای انجام می‌شود، خطرات ناشی از آفت‌ها، حیوانات موذی و بیماری‌ها بسیار کمتر می‌شود و کنترل و سمپاشی گیاهان زعفران بسیار آسان‌تر خواهد بود.
همچنین زعفران گیاهی است که در تنها در مناطق آب‌وهوایی ویژه‌ای رشد می‌کند، اما می‌توان در گلخانه شرایط مناسب کاشت زعفران شامل نور، هوا، رطوبت، دما و تهویه را شبیه‌سازی کرد. به همین دلیل با کمک انواع کشت زعفران گلخانه ای می‌توان در هر منطقه‌ای گیاه زعفران را پرورش داد.
در روش سنتی پیاز زعفران در خاک قرار می‌گیرد و به همین دلیل کشاورز نمی‌تواند سلامت پیاز زعفران را تضمین کند، اما در روش گلخانه‌ای، پیاز در معرض دید بوده و می‌توان مراقبت‌های لازم را به خوبی روی آن اجرا کرد.
همچنین گیاهان زعفران را می‌توان به صورت عمودی در گلخانه قرار دارد و محدود به کاشت افقی گیاهان در خاک نخواهیم بود. به همین دلیل در فضای محدود گلخانه، می‌توان تعداد بالایی گیاه زعفران را نگهداری کرد. در نتیجه راندمان تولید محصول بیشتر شده و بازده کشت بدون خاک زعفران حدودا ۱۰ برابر بیشتر از کاشت سنتی دارای خاک است.
با وجود اینکه کاشت زعفران گلخانه ای مزایای زیادی دارد، از جمله آنکه پرورش گیاه زعفران در هر شرایط آب و هوایی امکان پذیر می شود و بسیاری از کشورها مانند چین و هند به سمت روش گلخانه ای برای کشت زعفران رفته اند، ولی باید توجه داشت که کیفیت زعفران هایی که در شرایط طبیعی رشد می کنند بالاتر است و تنها در کشورهای محدودی که دارای شرایط آب و هوایی ویژه ای هستند، مانند ایران، پرورش زعفران به صورت طبیعی و غیرگلخانه ای امکان پذیر است و خواص زعفران کاشته شده به روش سنتی اثربخشی بهتری دارد. همین موضوع دلیل اصلی بالا بودن خرید زعفران از این کشورها است.