زعفران یا زردپران گیاهی است از خانواده زنبقیان که دارای خواص بسیاری می باشد، زعفران یکی از قدیمی ترین و با ارزش ترین ادویه ها در طول تاریخ بوده و تاریخچه زعفران می تواند مسیری که این ادویه طول تاریخ داشته را برای ما ترسیم کند. اصلی ترین محل کشت زعفران خاورمیانه و آسیای شرقی از جمله ایران می باشد.

بسیاری از افراد فکر می‌کنند که رشته های سرخ رنگ زعفران تنها فراورده گل زعفران می‌باشد، در صورتی که این درست نیست. گل زعفران شامل ۶ گلبرگ، ۳ پرچم زرد رنگ و یک کلاله سه شاخه سرخ رنگ می باشد که هر کدام خواص و کاربرد مختلفی دارد. همچنین ریشه زعفران نیز از کلاله های های سه شاخه زعفران بدست می آید. گل زعفران از چهار بخش اصلی تشکیل شده است که هر بخش کاربر خاص خود را دارد. از جمله بخش های اصلی زعفران می توان به گلبرگ، کلاله، خامه و پیاز زعفران اشاره کرد.

قسمت های مختلف زعفران کاربردهای مختلفی در مصارف غذایی، مصارف دارویی و مصارف آرایشی دارد. در بخش غذایی می توان مصارف گوناگونی از جمله پخت و پز انواع غذاها و دسر ها را در نظر گرفت، آشپزی با زعفران در سرتا سر جهان رواج دارد و غذاهای گوناگونی برای ذائقه های مختلف می توان با زعفران تهیه نمود. در مصارف دارویی می توان برای تهیه انواع دارو ها و معجون های شفا بخش از زعفران استفاده نمود و در بخش آرایشی می توان از زعفران در انواع محصولات آرایشی، مراقبت از پوست، ادکلن و... استفاده نمود.

آشپزی و پخت و پز با زعفران

معمولا زعفران در بازار به دو شکل کمی (فیزیکی) و کیفی دسته بندی می شود تا بتوان قیمت زعفران را برای فروش تعیین نمود. میزان کلاله و خامه استفاده شده در زعفران در دسته بندی زعفران به شکل فیزیکی بسیار تاثیر گذار است، زعفران را می توان به شش نوع زعفران دسته، زعفران سرگل، زعفران نگین، زعفران پوشال، زعفران سفید و زعفران نرمه دسته بندی کرد. در برخی موارد اندازه ی زعفران هم نقش تعیین کننده ای در دسته بندی آن دارد، مانند زعفران نگین که به اشکال حجیم تر آن سوپر نگین می گویند. در دسته بندی زعفران بر اساس کیفیت، زعفران را بر اساس فاکتورهای متعددی مورد آزمون قرار می دهند، تا بتوانند کیفیت زعفران را بر اساس سه شاخص کلیدی میزان رنگ، میزان عطر و میزان طعم تعین کنند.

عکس از گیاه هل و گیاه زعفران

یکی از فاکتور های مهم در دسته بندی زعفران بر اساس کیفیت، منطقه کشت زعفران است که می تواند در کیفیت نهایی زعفران نقش مهمی را ایفا کند. یکی از مناطقی که با کیفیت ترین زعفران دنیا در مزارع آنجا کشت می شود، خراسان است. برند های زیادی در دنیا به ویژه اسپانیا و امارات مشغول بسته بندی و توزیع این زعفران ایرانی هستند.